Zoete broodjes bakken in de zon
De donut is een zoet, gefrituurd broodje met een gat in het midden. Het kan worden gevuld met een beetje jam, chocolade of iets anders, bedekt met een laagje glazuur of bestrooid met poedersuiker. Een niet voor de hand liggende term om een nieuwe circulaire duurzame economie tebeschrijven. Voor de Britse econoom Kate Raworth was het een inspiratie om haar idee van een toekomstbestendige economie vorm te geven.Die economie is niet de aan groei verslaafde, op fossiele brandstoffen draaiende machine waarin de egoïstische 'homo economicus' centraal staat.
Het wordt de mensen steeds duidelijker dat de mensheid op planetaire grenzen stuit
en behoefte heeft aan een andere benadering
Volgens Raworth is de donut is een uitstekend model om dat uit te leggen,. Het broodje zelf, de ronde ring, is veilig, rechtvaardig, duurzaam gebied. Daar produceert, consumeert, leeft iedereen zonder schade aan natuur of klimaat toe te brengen, is er voldoende voedsel en werk, gezondheid en democratie. In het gat van de donut staan de tekorten. De binnenste ring van het broodje is het sociale fundament, wat minimaal nodig is voor welzijn. De buitenrand vertegenwoordigt het ecologisch plafond, zoals luchtvervuiling, klimaatverandering, uitgeputte bodems, de verzuring van de oceaan, chemische vervuiling, fijn stof in de lucht, ozon uitputting, verlies aan biodiversiteit, verandering in het landgebruik.
Raworth schets een krachtig en logisch beeld van de tekorten van de huidige economie. We nemen iets uit de natuur, grondstoffen, olie, gas, verbruiken het en gooien de resten weg. Er wordt alleen verbruikt zonder na te denken hoe we verder gaan als de boel op is. Na mij de zondvloed, zou je kunnen zeggen. Het is echter een dringende vraag hoe onze kleinkinderen en achterkleinkinderen in hun behoeften voorzien. En onze generaties daarna. Met ons bedoel ik alle mensen, niet alleen die mensen die denken dat ze goed gevulde erfenis achterlaten op de bankrekening, een mooi huis en andere materieel. Het is een systeem gebaseerd op groei, terwijl er geen sprake kan zijn van onbeperkte groei. De aarde groeit niet met de toenemende menselijke bevolking mee.
Een ander economisch model
De Donuteconomie is een economisch model dat economische welvaart meet door te kijken naar de realisatie van een sociaal fundament zonder het overschrijden van ecologische plafonds. Simpel gezegd is het doel om de behoeftes van iedereen te realiseren binnen de draagkracht van de Aarde. Raworth pleit dus voor een evenwicht waarin de economie balanceert tussen een ecologische bovengrens en een sociale ondergrens. Volgens haar heeft de focus van economen en politici te lang gelegen op de groei van het Bruto Binnenlands Product. Volgens haar betekent BBP-groei niet per se groeiende welvaart voor de hele bevolking. Daarom pleit zij ervoor dat economen hun tijd niet langer moeten besteden aan het ontdekken van “wetten”, maar zich richten op het ontwerpen van distributieve en regeneratieve systemen.
Om nieuw economisch denken te realiseren, stelt Raworth voor het nauwe mensbeeld van de homo economicus te vervangen door één dat gebaseerd is op wederkerigheid, veranderende waarden, onderlinge afhankelijkheid en verbondenheid met de natuur. Ze stelt dat het moment waarop economische groei vanzelf de ongelijkheid oplost nooit zal komen. Raworth stelt voor om de economie 'distributief' in te richten, door onder andere het invoeren van een maximum inkomen, nieuwe (juridische) organisatiestructuren, verschillende manieren om kennis gemeenschappelijk te maken, een kortere werkweek en een wereldwijd belastingsysteem voor bedrijven.
Voor diegenen die liever niet lezen zeven korte video’s
‘Donut Economie. In zeven stappen naar een economie voor de 21e eeuw’.